Thặng dư thương mại Trung Quốc tiến gần mốc 1,000 tỷ USD, nguy cơ căng thẳng thương mại gia tăng
Thặng dư thương mại của Trung Quốc đang tiến đến ngưỡng chưa từng có trong lịch sử, với con số kỷ lục 1,000 tỷ USD trong năm 2024, làm dấy lên làn sóng bất bình từ cộng đồng quốc tế. Đặc biệt, trong bối cảnh chính quyền Trump có thể quay trở lại Nhà Trắng, con số này càng trở nên đáng lo ngại.
Theo phân tích của Bloomberg, khoảng cách giữa xuất và nhập khẩu của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đang tiệm cận mốc 1,000 tỷ USD, nếu đà tăng trưởng hiện tại được duy trì. Cụ thể, trong 10 tháng đầu năm, thặng dư thương mại hàng hóa đã đạt 785 tỷ USD, tăng 16% so với cùng kỳ năm trước và là mức cao nhất trong lịch sử ghi nhận cho giai đoạn này.
Điều đáng chú ý là con số này đang tiếp tục tăng nhanh khi Bắc Kinh ngày càng phụ thuộc vào xuất khẩu để bù đắp cho nhu cầu nội địa yếu kém. “Câu chuyện tổng thể là về một nền kinh tế đang một lần nữa tăng trưởng dựa vào xuất khẩu”, Brad Setser từ Hội đồng Quan hệ Đối ngoại nhận định.
Trong khi các doanh nghiệp Trung Quốc đẩy mạnh xuất khẩu, nhu cầu nhập khẩu lại bị kìm hãm bởi nhiều yếu tố, từ sự suy giảm kinh tế đến xu hướng thay thế hàng ngoại bằng hàng nội địa.
Bức tranh ngày càng mất cân đối này đã tạo ra phản ứng từ ngày càng nhiều quốc gia, và chính quyền Trump mới có khả năng áp thuế sẽ làm giảm dòng xuất khẩu sang Mỹ. Các nước từ Nam Mỹ đến châu Âu đã nâng rào cản thuế quan đối với hàng hóa Trung Quốc như thép và xe điện.
Đáng chú ý, các công ty nước ngoài cũng đang rút vốn khỏi thị trường tỷ dân này, với dòng vốn FDI suy giảm trong 9 tháng đầu năm 2024, theo số liệu công bố ngày 09/11.
Trước tình hình này, Bắc Kinh đã phản ứng bằng loạt biện pháp hỗ trợ tài chính cho các ngành công nghiệp, nhằm ba mục tiêu chính: Thúc đẩy tăng trưởng thương mại ổn định, phát triển kinh tế và ổn định việc làm.
Các công ty Trung Quốc đã tăng cường hoạt động xuất khẩu trong vài năm qua. Ngược lại, nền kinh tế đang chậm lại, quá trình điện khí hóa ngày càng tăng và việc thay thế hàng hóa sản xuất nước ngoài bằng các lựa chọn thay thế trong nước đang kìm hãm nhu cầu nhập khẩu.
Kết quả là, Trung Quốc ghi nhận mức thặng dư lớn thứ 3 trong lịch sử vào tháng 10/2024, chỉ thấp hơn một chút so với kỷ lục tháng 6. Trong 9 tháng đầu năm nay, thặng dư thương mại tính bằng Nhân dân tệ ở mức tương đương 5.2% GDP danh nghĩa, là mức cao nhất kể từ năm 2015 và cao hơn nhiều so với mức trung bình của thập kỷ qua.
Từ đầu năm đến nay, thặng dư với Mỹ tăng 4.4% so với cùng kỳ năm ngoái. Con số này tăng 9.6% với Liên minh châu Âu (EU) và tăng vọt gần 36% với 10 quốc gia Đông Nam Á trong ASEAN, theo dữ liệu mới nhất.
Tình trạng mất cân bằng thương mại cũng đang gia tăng với nhiều quốc gia khác. Trung Quốc hiện xuất khẩu ròng hàng hóa sang gần 170 quốc gia và nền kinh tế, mức cao nhất kể từ năm 2021.
Một cuộc chiến tiền tệ cũng có thể đang hình thành. Ngân hàng trung ương Ấn Độ cho biết họ sẵn sàng để đồng Rupee yếu đi nếu Trung Quốc để Nhân dân tệ giảm giá để đối phó với thuế quan của Mỹ.
Đồng Nhân dân tệ giảm giá sẽ làm cho hàng xuất khẩu Trung Quốc rẻ hơn và có thể làm tăng thêm thặng dư với Ấn Độ, hiện đạt 85 tỷ USD từ đầu năm đến nay, cao hơn 3% so với năm 2023 và gấp hơn hai lần so với năm năm trước.
Theo Bloomberg
